Hvar, het meest culturele Kroatische eiland

Na Krk, Cres en Brač is Hvar wat oppervlakte betreft het vierde eiland van Kroatië. Het ligt voor de Dalmatische kust en kent een warm, zonnig klimaat. Het eiland staat bekend om de culturele bezienswaardigheden, waaronder de gelijknamige Venetiaanse stad Hvar en de Vlakte van Stari Grad. Het eiland is verder groen, bergachtig en kent honderden beschutte, kleine baaitjes.

Typisch kustlandschap van Hvar, foto door Luca (CC BY 2.0)

Op zoek naar een hotel of vakantiehuisje in Kroatië? Bekijk dan het ruime aanbod op deze pagina over Kroatië op Booking.com, de grootste website van Europa voor het boeken van accommodaties.

Feiten en cijfers

Hvar is 68 kilometer lang en heeft een oppervlakte van 297 km². In totaal telt het eiland 12.000 inwoners. Hvar kent geen eigen vliegveld en het ligt 5 kilometer vanaf het vasteland. De dichtstbijzijnde grote Kroatische stad is Split. Hvar maakt deel uit van de regio Dalmatië.

Wat is er te zien en te doen op Hvar?

Hvar is een langgerekt eiland met een grillige kust dat voor het grootste deel uit meer dan 200 meter hoge bergen bestaat. In het zuidwesten komen de kalkstenen toppen boven de bossen en struiken uit. De Sv. Nikola, met 628 meter de hoogste berg van het eiland, bevindt zich ook hier. Op de zonnige, zuidelijke hellingen vind je wijngaarden, terwijl in de valleien op de rest van het eiland lavendel verbouwd wordt. Van augustus tot oktober staat de lavendel in bloei.

De Vlakte van Stari Grad, foto door August Dominus (CC BY-SA 4.0)

Een uitzondering op het bergachtige landschap vormt de Vlakte van Stari Grad. Dit is een grote, vruchtbare vlakte die min of meer tegen de noordkant van het eiland is aangeplakt. Al sinds de Griekse tijd wordt hier landbouw bedreven, waarbij stenen muurtjes de akkers van elkaar scheiden. Omdat de kleine schuilhutten en het irrigatiesysteem nog altijd op dezelfde manier gebruikt worden, staat de Vlakte van Stari Grad sinds 2008 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO. Ook op de lijst staat het stadje Stari Grad zelf, waarover ik later meer vertel.

Zowel de vlakte als de bergen van het eiland lenen zich goed voor wandelingen in de natuur. De zee is verder nooit ver weg, wat betekent dat de vele baaitjes langs de kust goed te bereiken zijn. Wil je fietsen in plaats van wandelen? Dan zijn de Vlakte van Stari Grad en het meest oostelijke deel van Hvar mijn aanraders. Het beste vermijd je wel de verharde wegen met relatief veel auto’s die de grotere plaatsen met elkaar verbinden. Op de onverharde wegen is het prettiger fietsen.

Een van de vele stranden van Hvar, foto door Alex Proimos (CC BY 2.0)

Rond het eiland is het prima zwemmen, terwijl het ook mogelijk is om te duiken. Vooral de rustige zee rondom de onbewoonde eilanden net ten zuidoosten van Hvar zijn hiervoor een populaire bestemming. Deze eilanden zijn eenvoudig met een bootje vanaf de stad Hvar te bereiken. Ook in andere grote plaatsen zoals Stari Grad, Vrboska en Jelsa kun je voor weinig geld een bootje huren om de kust van het eiland te verkennen.

Plaatsen op Hvar

Hvar kent behalve de stadjes Hvar zelf en Stari Grad een aantal dorpen en gehuchten. Ik bespreek de toeristisch meest interessante hieronder voor je.

Hvar

Hvar in het zuidwesten is met 4.200 inwoners de grootste plaats op het eiland. De stad werd in de middeleeuwen gesticht door de Venetianen, die toen de kusten van de Adriatische Zee beheersten. In Hvar is veel architectuur uit deze Venetiaanse periode bewaard gebleven. Zo stammen de stadsmuren uit de 13e eeuw, terwijl de meeste huizen met de typerende zachte muren en rode daken tussen 1400 en 1700 verrezen. Het Spaanse Fort bovenop een rots ten noorden van de oude stad werd gebouwd aan het einde van de 16e eeuw.

Hvar, de grootste stad van het gelijknamige eiland, foto door Schorle (CC BY-SA 3.0)

Midden in de binnenstad vind je een langgerekt plein, dat overigens het grootste van heel Dalmatië is. Aan het oostelijke uiteinde staat de in de barokke stijl gebouwde kathedraal van Sv. Stjepan. Het voormalige paleis van de bisschop staat naast de kerk. Verder vind je in Hvar een museum over de militaire geschiedenis van het eiland, een kunstgalerij en een historisch theater. Van juni tot september worden hier bijna dagelijks voorstellingen gehouden. Supermarkten, restaurants en uitgaansgelegenheden vind je in Hvar volop.

Wat overnachtingen betreft heb je ook veel mogelijkheden. Het voordeligst zijn appartementen die privaat worden aangeboden. Je vind ze meestal in de nieuwe wijken van Hvar, ten noorden van de oude haven en ten zuidoosten van de historische binnenstad. Vanaf hier is het hooguit 15 minuten lopen naar het centrale plein. Direct ten westen van Hvar kun je wat meer geld uitgeven in een aantal grote hotels compleet met zwembaden, tennisbanen, restaurants en bars. Ook staan er hier een aantal luxueuze villa’s die verhuurd worden.

Het centrale plein van Hvar, foto door Gaúcho (CC BY-SA 3.0)

Vanuit de haven van Hvar kun je tenslotte met de veerboot Split, Vis, Korčula als het Italiaanse Ancona bereiken, hoewel de verbindingen minder regelmatig zijn dan vanuit Stari Grad. Wel kent de stad de grootste jachthaven van het eiland, waar je bijvoorbeeld een boot kunt huren om de populaire onbewoonde eilandjes net ten zuidwesten van Hvar te bereiken.

Stari Grad

De meest historische plaats van Hvar is Stari Grad. Het ligt aan het einde van een 8 kilometer lange baai en aan het begin van de Vlakte van Stari Grad. Het stadje kent 1900 inwoners, waarmee het de tweede plaats van Hvar is. Net een kilometer ten westen van Stari Grad ligt de drukste terminal van het eiland. Hier komen meerdere malen per dag de veerboten vanaf Split en het Italiaanse Ancona aan.

De historische binnenstad van Stari Grad, foto door Coninox (CC BY 3.0)

Stari Grad werd al in 384 voor Christus door Griekse kolonisten gesticht, waarmee het een van de oudste plaatsen van Kroatië is. Het historische centrum bestaat uit nauwe, kronkelende gangetjes, maar is toch eenvoudig te voet te verkennen. Je vind er een dozijn kerken in verschillende bouwstijlen, het oude kasteel van Tvrdalj, kleine pleintjes, een oude bibliotheek en een theater uit de 19e eeuw. Het stadsmuseum waar je alles leert over de lange geschiedenis van Stari Grad is ook een aanrader.

De promenade van Stari Grad, foto door Samuli Lintula (CC BY 3.0)

Verspreid door de binnenstad en langs de promenade vind je restaurants, maar om te overnachten ben je meestal aangewezen op het aanbod van appartementen in de nieuwere wijken. Deze liggen ten westen van de oude binnenstad en ten noorden van de baai. Vanaf beide is het hemelsbreed minder dan een kilometer naar het centrum. Ook ten noorden van de baai, maar dan iets meer naar het westen, staan enkele grotere hotels met voorzieningen zoals zwembaden en tennisbanen. In Stari Grad zijn er tenslotte twee campings, twee grote supermarkten en een jachthaven.

Jelsa

Aan het oostelijke uiteinde van de Vlakte van Stari Grad ligt Jelsa met 1800 inwoners. In tegenstelling tot Hvar en Stari Grad, groeide Jelsa pas in de 19e eeuw uit tot een grotere plaats. Daarvoor werd dit deel van de kust onveilig gemaakt door Turkse piraten. Je vindt in Jelsa dan ook minder historische gebouwen. Wel heeft er op deze plaats in de Oudheid al een kleine stad bestaan, waarvan het Griekse fort Tor iets naar het zuiden en enkele ruïnes bewaard zijn gebleven.

De haven van Jelsa, foto door Toni drinkovic (CC BY-SA 3.0)

Toch is het moderne Jelsa geen onaangename plaats. In tegendeel zelfs. Het bestaat uit een deel ten noorden van een ruime baai rond de kerk van Sv. Mihović, en een deel ten zuiden van de baai rond de kerken van Sv. Ivan en Sv. Marija. Ertussen kun je terecht bij winkels en een een jachthaven met een promenade waar palmbomen staan. Restaurants en een aantal bars zorgen dat het hier ook ‘s avonds tot vrij laat bijzonder levendig is.

In de bosrijke heuvels ten noorden van Jelsa ligt een vakantieresort, hoewel het wat minder luxueus is dan bijvoorbeeld de resorts van Stari Grad. Direct ten oosten van de plaats staat een groot hotel, met daar weer naast drie kleine campings. Door de ligging is Jelsa ook een goed uitgangspunt om het langgerekte, dunbevolkte oosten van Hvar te verkennen. De haven tenslotte kent een directe verbinding per catamaran met Split en het noordelijker gelegen eiland Brač.

Vrboska

Iets naar het noordwesten en opnieuw aan een lange baai ligt Vrboska. Dit is met 520 inwoners een kleinere versie van Jelsa. Eerder was het een vissershaven, waar je in het plaatselijke museum over de visvangst alles kunt leren. Tegenwoordig is het toerisme de belangrijkste bron van inkomsten. In de jachthaven is het mogelijk een bootje te huren. Op de landtong ten noorden van het dorp vind je een camping, een klein resort en een aantal stranden. Ten westen van Vrboska begint de Vlakte van Stari Grad waar ik hierboven meer over verteld heb.

Vrboska gezien vanaf de kerk, foto door Mrcsifkin (CC BY-SA 3.0)

Bijzonder in Vrboska is de kerk van Sv. Marija die gebouwd werd in 1575. Behalve als kerk, deed het gebouw ook dienst als fort waar de bevolking zich kon verdedigen tegen aanvallen van piraten. De kantelen en schietgaten zijn nog altijd behouden. In de kerk zijn een aantal schilderijen van Venetiaanse schilders te bekijken.

Dorpen in het binnenland

Ten zuiden van de Vlakte van Stari Grad en aan de voet van de bergen, liggen vijf oude dorpen. Dit zijn van west naar oost Dol, Vrbanj, Svirče, Vrisnik en Pitve. In de tijd dat de Adriatische kust onveilig was door piraterij, woonden veel boeren die hun akkers op de vlakte hadden in deze dorpen. Sinds de 19e eeuw kennen deze dorpen een gestage leegloop. Zelfs Svirče en Vrbanj, de grootste twee dorpen, kennen nu niet meer dan enkele honderden inwoners.

Vrisnik in het binnenland, foto door Chippewa (CC BY-SA 4.0)

Veel inwoners proberen van het toerisme mee te profiteren door hun huizen als vakantieappartement aan te bieden. Op zich zijn de dorpen niet echt lelijk, maar meer dan een kerk, een begraafplaats en soms een restaurant vind je er niet. Ze bieden dus weinig meerwaarde ten opzichte van de populaire bestemmingen aan de kust van Hvar. Wel zijn met name Vrisnik en Pitve goede uitgangspunten voor wandelingen in de natuur.

Sveta Nedilja en Zavala

Wijngaarden bij Sveta Nedilja, foto door Dejan Sekuloski (CC BY 3.0)

Vanaf Pitve, dat ik hierboven genoemd heb, kun je via een slechts enkele meters brede tunnel het zonnige zuiden van Hvar bereiken. Dit is een smalle, vruchtbare strook op de hellingen van de hoogste bergen van het eiland. Behalve wijngaarden liggen hier ook enkele zeer kleine dorpjes, waarvan Sveta Nedilja en Zavala de meeste voorzieningen hebben. Net buiten Sveta Nedilja kun je een oude, in een grot gebouwde kerk bekijken. Het is een mooi deel van het eiland als je op zoek bent naar rust.

Sućuraj

Waar de hierboven genoemde plaatsen dicht bij elkaar liggen, moet je naar het uiterste oosten van Hvar om Sućuraj te bereiken. Vanaf Jelsa is het 50 kilometer en onderweg kom je bossen, struiken en soms een gehucht tegen. Toch wordt Sućuraj vaak bezocht, want het eiland ligt hier slechts 5 kilometer vanaf het Kroatische vasteland. Een overtocht met de veerboot duurt dus veel korter dan wanneer je de veerboot vanaf of naar Split neemt.

De vuurtoren van Sućuraj, foto door Lobo70 (CC BY 3.0)

Sućuraj is verder best een aangenaam dorp. Er staan palmbomen, een supermarkt, enkele restaurants, vakantiehuisjes, een middeleeuws klooster en de ruïnes van een Venetiaans fort. Doordat de bergen hier wat minder hoog zijn, kun je in de omgeving ook prima fietsen, of bijvoorbeeld een wandeling naar de vuurtoren maken. Stranden vind je er ook, maar net als in de rest van Dalmatië gaat het om kiezelstranden met kiezels ter grootte van flinke keien.

Geschiedenis van Hvar

Hoewel Hvar al langer bewoond was, begint de geschreven geschiedenis met de komst van de Grieken in de vierde eeuw voor Christus. De stenen muurtjes en het irrigatiesysteem op de Vlakte van Stari Grad stammen nog altijd uit deze tijd. Ook de stad Stari Grad werd door de Grieken gesticht. Van de opvolgende Romeinse periode tot de Byzantijnse periode kende Hvar een lange bloeiperiode als agrarisch eiland met een belangrijke haven.

Op Hvar vind je veel Griekse en Romeinse ruïines, foto door Gampe4 (CC BY-SA 4.0)

De middeleeuwen begonnen als een gevaarlijke tijd voor Hvar, met veel piraten die de Adriatische kusten onveilig maakten. Hoewel de Kroaten zich inmiddels op het vasteland gevestigd hadden, kwamen de eilanden langzaam maar zeker in handen van Venetië. Deze Italiaanse stad groeide vanaf de 12e uit tot de toonaangevende macht in de Middellandse Zee. De stad Hvar werd in deze periode gebouwd. Vanaf het vasteland kwamen de Kroaten zich ook op het eiland vestigen, waar ze zich bezighielden met de visvangst en het verbouwen van olijven en lavendel.

Na de achteruitgang van Venetië waren het Italië vanuit het noordwesten en Oostenrijk vanuit het noorden die hun macht uitbreiden. Hierdoor kwamen de Adriatische eilanden inclusief Hvar in de 19e eeuw in Italiaanse handen, terwijl het vasteland toekwam aan Oostenrijk. De bevolking bestond in deze tijd echter grotendeels uit Kroaten. Het was uiteindelijk pas na de Tweede Wereldoorlog dat Hvar, binnen Joegoslavië, onderdeel van Kroatië werd.

Klimaat van Hvar

Het eiland Hvar kent een mediterraan klimaat met warme, droge zomers en koelere winters met meer neerslag. Ik heb hieronder een klimaatgrafiek voor je gemaakt, waar je de gemiddelde temperaturen en de hoeveelheid neerslag kunt zien. Vooral van mei tot en met september regent het weinig. Let wel op de relatief hoge temperaturen ‘s nachts, wat airconditioning tijdens deze maanden geen overbodige luxe maakt.

Een beschutte baai op Vis, foto door ModriDirkac (CC BY-SA 3.0)

Het staat op de grafiek verder niet aangegeven, maar de zon schijnt op het eiland volop. In totaal schijnt de zon ieder jaar ongeveer 2800 uur, wat veel meer is dan op het Kroatische vasteland. Van juni tot oktober ligt de temperatuur van het zeewater rond Hvar verder boven de 20 graden, wat het geschikt maakt om te zwemmen.

Openbaar vervoer van Hvar

Hoewel een eigen auto of een huurauto verreweg de beste optie is om Hvar te verkennen, kun je ook gebruik maken van het openbaar vervoer. Er gaan vier- tot vijfmaal per dag bussen op en neer tussen het stadje Hvar en Stari Grad, Jelsa en Vrboska. Het is ook mogelijk de bus te nemen naar Sućuraj, maar deze gaat slechts eenmaal per dag. In het weekend rijden er verder ook minder bussen.

Bereikbaarheid en kaart

Op de kaart heb ik de plaatsen Hvar, Stari Grad, Jelsa, Vrboska en Sućuraj aangegeven. De kleinere plaatsen die ik op deze pagina genoemd heb liggen tussen Stari Grad en Jelsa in. Zoals je kunt zien ligt de plaats Sućuraj het dichtst bij het Kroatische vasteland. Brač behoort niet tot het vasteland, maar is een ander eiland.

© OpenStreetMap contributors ODbL-licentie / opmaak CC BY-SA 4.0 / hergebruik

Het eiland Hvar heeft geen eigen vliegveld, waardoor de enige manier om het te bereiken de veerboot is. Dit kan het beste vanaf de grote Kroatische stad Split, vanaf waar dagelijks meerdere grote veerboten op en neer gaan naar de stad Hvar en de grote terminal bij Stari Grad. In Split is er een groot internationaal vliegveld met vluchten vanaf Amsterdam, Rotterdam, Antwerpen, Brussel, Düsseldorf en Keulen. Je kunt op het vliegveld bovendien meteen een auto huren.

De veerboot bij Stari Grad, foto door F.G. comm (CC BY 2.5)

Als alternatief kun je ook kiezen voor een vlucht naar het eiland Brač dat tussen Hvar en het vasteland in ligt. Het vliegveld ligt niet ver bij het plaatsje Bol vandaan, waar je de veerboot naar Jelsa op Hvar kunt nemen. Een verdere mogelijkheid is via het vasteland doorrijden naar Drvenik. Hier neem je dan de veerboot naar Sućuraj. Met een afstand van slechts 5 kilometer is dit de snelste overtocht. Wel moet je vervolgens bijna een uur rijden om het westelijk deel van het eiland te bereiken. Tenslotte is het nog mogelijk de veerboot vanaf het Italiaanse Ancona te nemen, maar dan ben je veel langer onderweg.

Lijkt het je wel wat op vakantie te gaan naar Hvar? Kijk dan alvast naar deze pagina over het eiland Hvar op Booking.com voor het grootste aanbod en de laagste prijzen van vakantieappartementen en hotels!

Verder lezen

Hieronder verschijnen automatisch alle artikelen op deze website over het eiland Hvar. Zoek je meer over de omgeving? Bekijk dan mijn pagina over Dalmatië.