Centraal-Kroatië, voor een verrassende vakantie

De meeste vakantiegangers bezoeken Kroatië voor de Adriatische kust. Maar wist je dat het binnenland ook veel te bieden heeft? Zo vind je in Centraal-Kroatië een heuvelachtig, bosrijk landschap met middeleeuwse stadjes en kastelen. Ook de hoofdstad Zagreb met bijna een kwart van de bevolking ligt in dit deel van het land. Ik geef je hieronder een uitgebreide beschrijving van wat Centraal-Kroatië je als toerist te bieden heeft. Veel leesplezier!

Een bosrijk landschap in Centraal-Kroatië, foto door Miroslav Vajdic (CC BY-SA 2.0)

Op zoek naar een hotel of vakantiehuisje in Kroatië? Bekijk dan het ruime aanbod op deze pagina over Kroatië op Booking.com, de grootste website van Europa voor het boeken van accommodaties.

Feiten en cijfers over Centraal-Kroatië

Centraal-Kroatië is geen officiële regio van het land, maar een benaming die vooral voor toeristische doeleinden wordt gebruikt. Het beslaat het deel van Kroatië rond de hoofdstad Zagreb tot aan de Adriatische Alpen in het zuiden. In het oosten maakt het plaats voor Slavonië, oftewel het Kroatische deel van de Pannonische Vlakte. Verder grenst het aan drie verschillende landen: Hongarije en Slovenië in het noorden en Bosnië-Herzegovina in het zuiden. In Centraal-Kroatië wonen meer dan 2 miljoen mensen.

Kaart gebaseerd op deze kaart van NordNordWest / CC BY-SA 3.0 / hergebruik

Ik heb Centraal-Kroatië op de kaart hierboven aangegeven met een oranje. Het gebied komt overeen met de provincies Bjelovar-Bilogora, Karlovac, Koprivnica-Križevci, Krapina-Zagorje, Međimurje, Sisak-Moslavina en Varaždin. Deze namen zullen je misschien niet veel zeggen, maar de toeristisch meest interessante zal ik later verder bespreken. Zagreb tenslotte is verdeeld in een omliggende provincie en de stad zelf met een aparte status.

Wat is er te zien en te doen?

Ik zal maar beginnen met Zagreb. De Kroatische hoofdstad is een populaire toeristische bestemming. Wie eenmaal de prachtig bewaard gebleven historische binnenstad ziet begrijpt waarom. Deze is verdeeld tussen Kaptol dat in de middeleeuwen bestuurd werd door de bisschop, en het aangrenzende Gradec waar de handelaren het voor het zeggen hadden. Beide stadsdelen wedijverden met elkaar en je vind er veel prachtige gebouwen. Daarnaast kent Zagreb goede musea en levendige straten met schilders, muzikanten en andere artiesten.

De middeleeuwse binnenstad van Zagreb, foto door Azra Abertish (CC BY 2.0)

Ook in het provinciale deel van Zagreb is er genoeg te zien. In de bossen ten noorden van de stad kun je bijvoorbeeld goed wandelen. Slechts 25 kilometer naar het westen is het stadje Samobor interessant. Het ligt niet ver van de Sloveense grens, aan de voet van de bergen en kenmerkt zich door de barokke architectuur en enkele kasteelruïnes.

Ten noorden van Zagreb

Een andere aanrader is de Zagorje naar het noordwesten. Deze streek is verdeeld over de provincies Zagreb, Krapina-Zagorje en Varaždin. Het landschap is er aangenaam met heuvels, stukjes bos en wijngaarden. Door de vele riviertjes is het er ook vaak mistig, wat dan voor een mysterieuze sfeer zorgt. Steden ontbreken in de Zagorje, maar wel vind je er schilderachtige dorpjes en af en toe een kasteel. Een belangrijke toeristische attractie is Marija Bistrica. Hier vind je het grootste bedevaartsoord van het grotendeels katholieke Kroatië.

Zacht glooiende heuvels in de Zagorje, foto door perogabud (CC BY-SA 2.0)

Ten noorden van de bossen van de Zagorje ligt Varaždin, een kleine stad aan een stuwmeer in de rivier de Drava. Het heeft een bijzonder mooi centrum met veel goed bewaard gebleven architectuur uit de tijd van de barok en rococo. Ook staat er een groot kasteel en worden er in de zomer leuke festivals georganiseerd. Wil je een mooie, kleinere Kroatische stad beleven? Dan is Varaždin een van mijn aanraders. Rond het meer zijn verder een aantal fietsroutes en je kunt er goed zwemmen.

Het aangename stadje Varaždin in het noorden, foto door Ramón (CC BY-SA 2.0)

Aan de andere kant van de Drava ligt Međimurje. Dit is de meest noordelijke provincie van Kroatië, waar je de stad Čakovec als een kleine versie van Varaždin kunt beschouwen. Ook hier vind je namelijk een kasteel en goed bewaarde historische architectuur. Het platteland van Međimurje bestaat voornamelijk uit wijngaarden. Hoewel de meeste vakantiegangers dit deel van Kroatië links laten liggen, vind ik een bezoek de moeite meer dan waard.

Richting het oosten

Rijd je vanaf Zagreb richting het oosten of noordoosten, dan kom je uit in de provincies Bjelovar-Bilogora en Koprivnica-Križevci. De eerste provincie is bosrijk en heuvelachtig, maar toeristisch nauwelijks ontwikkeld. De enig echt interessante plaats is Daruvar met natuurlijke bronnen en een Tsjechische minderheid. In Koprivnica-Križevci is Koprivnica een relatief grote industriestad aan de Drava en niet echt een geliefde bestemming onder toeristen.

De zuidelijke provincies

Het zuiden van Centraal-Kroatië is daarentegen zeker weten aan te bevelen. Het gaat hier om de provincies Sisak-Moslavina en Karlovac. In de eerste is er de stad Sisak. Dit was ooit een belangrijke Romeinse stad, maar tegenwoordig is het fort dat gebouwd werd voor de strijd tegen de Turken de belangrijkste attractie. Ook in de kleinere plaatsen van deze provincie vind je mooie kastelen, zoals in Kostajnica. Lonjsko Polje, een nationaal park met veel beken, rivieren en wilde dieren, is een aanrader voor de natuurliefhebber.

Links het mooie kasteel in Ozalj, foto door Miroslav Vajdic (CC BY-SA 2.0)

De provincie Karlovac is nog meer de moeite van het bezoeken waard. Ten eerste is er Karlovac zelf, na Zagreb de grootste stad van Centraal-Kroatië en aangenaam om te zien. Kleiner maar meer sprookjesachtig zijn Ogulin en Ozalj waar je prachtige middeleeuwse kastelen kunt bewonderen. In het uiterste zuiden beginnen tenslotte de Dinarische Alpen. De bergen zijn meestal net boven de duizend meter, maar bieden toch een spectaculair landschap. Aanraders zijn de watervallen van Rastoke en de grotten van Barać niet ver van Rakovica. Ook het beroemde Nationaal Park Plitvicemeren ligt gedeeltelijk in Karlovac.

Geschiedenis van Centraal-Kroatië

Voor de geschiedenis van Kroatië moet je terug naar de 7e eeuw. Samen met de Slovenen, de Bosniakken en andere Slavische volkeren, kwamen de Kroaten zich toen in dit deel van Europa vestigen. Het viel destijds nog onder het Byzantijnse Rijk, de opvolger van het Romeinse Rijk maar dan met Constantinopel als hoofdstad. Dankzij de vroege bekering tot het christendom kregen de Kroaten steun van de paus en dit leidde in 925 tot het ontstaan van het Koninkrijk Kroatië. Een lange bloeiperiode werd gevolgd door een tweede toen Kroatië in 1102 een unie aanging met Hongarije.

Een van de vele veldslagen tegen de Turkse legers van het Ottomaanse Rijk

Na de komst van de Turken aan het einde van de middeleeuwen ging het bergafwaarts met Kroatië. Turkse legers veroverden de Balkan en bezetten ook een deel van Kroatië. Deze vijand was een maatje te groot. Samen met Hongarije, dat al onder de Oostenrijkse kroon viel, riep Kroatië in 1526 de hulp in van de machtige Habsburgers in Wenen. In de jaren daarna werd een reeks forten langs de Turkse grens gebouwd die bemand werden door Oostenrijkse soldaten. Ook in Kroatië verschenen zulke forten, onder meer in Karlovac en Sisak.

Centraal-Kroatië stamt uit deze tijd. Eeuwenlang was het land namelijk niet groter dan de regio die ik op deze pagina beschrijf en veel van de hedendaagse Kroatische cultuur komt uit deze periode. Na het terugdrijven van de Turken en heel wat oorlogen en verschuivende grenzen in de 20e eeuw kwamen Slavonië en de Dalmatische kust uiteindelijk opnieuw bij Kroatië. Centraal-Kroatië wordt dankzij de geschiedenis echter nog altijd als het culturele hart van het land gezien.

Klimaat van Centraal-Kroatië

Hoewel Kroatië aan de Middellandse Zee ligt, wordt Centraal-Kroatië door de Dinarische Alpen beschut tegen mediterrane invloeden. Hierdoor heeft het meer een landklimaat dan een zeeklimaat, wat vooral in de winter te merken is. De minimum temperaturen liggen dan meestal onder het vriespunt en ook sneeuwt het regelmatig. Ik heb hieronder een klimaatgrafiek van Zagreb voor je. Zoals je ziet is de neerslag over het jaar verspreid, hoewel de periode van mei tot en met november natter is dan die van december tot april.

Binnen Centraal-Kroatië bestaan er nog een aantal verschillen. Zo kun je naar het zuiden toe in de Dinarische Alpen meer neerslag verwachten, terwijl het richting het oosten juist drogen en warmer wordt. Verder, en dit staat niet in de grafiek, zit het met de zonneschijn wel goed. Centraal-Kroatië krijgt tweeduizend uur zonneschijn per jaar. Minder dan aan de Adriatische Zee, maar veel meer dan in Nederland.

Bereikbaarheid Centraal-Kroatië

Wil je naar Centraal-Kroatië, dan zijn de auto en het vliegtuig de twee aangewezen vormen van vervoer. Ik bespreek beide hieronder voor je. Hoewel de trein en zelfs de bus ook opties zijn, ben je dan veel te lang onderweg en moet je eindeloos overstappen. Dat is dus voor de avontuurlijke reiziger, op wie deze website minder gericht is.

Met de auto

Centraal-Kroatië is het deel van het land dat het dichtst bij Nederland ligt. Toch zit je nog wel even in de auto. Van Utrecht tot aan Zagreb is het bijvoorbeeld 1.400 kilometer. Reken dus op een reis van ruim 13 uur. Er zijn twee belangrijke routes om de Alpen te overwinnen. De eerste is door vanaf Salzburg de Tauern Autobahn (A10) te nemen. Je rijdt daarna via Karinthië en de Sloveense hoofdstad Ljubljana naar Kroatië. Ook kun je kiezen voor de Pyhrnautobahn (A9) naar Graz. Via de mooie Sloveense stad Maribor rijdt je Kroatië vervolgens vanuit het noorden binnen. Deze tweede route is meestal de rustigere van de twee. Je zit dan niet met het verkeer naar Italië.

Met het vliegtuig

Vliegen is heel wat sneller. Een vlucht van Amsterdam naar Zagreb doet er twee uur over en prijzen beginnen vanaf €150. Verder zijn er het hele jaar door vluchten tussen beide steden die uitgevoerd worden door Croatia Airlines en de KLM. Woon je in België? Dan kun je met Croatia Airlines en Brussels Airlines naar Zagreb vliegen. Een laatste optie is Germanwings te nemen vanaf Keulen.

Op de kleine luchthaven van Zagreb, foto door Vjekoslav (CC BY-SA 3.0)

Tenzij je voor een stedentrip naar Zagreb gaat, is het nadeel aan vliegen dat je ter plaatse minder mobiel bent. Je kunt dan gebruik maken van bussen en treinen. Hoewel het openbaar vervoer redelijk geregeld en niet duur is, kan ik je aanraden in Zagreb een auto te huren om echt van dit deel van Kroatië te genieten.

Zoek je een hotel of vakantiehuisje in Centraal-Kroatië? Dan raad ik aan te kijken naar het aanbod op deze pagina over Centraal-Kroatië op Booking.com, de grootste website van Europa voor het boeken van accommodaties.

Meer artikelen over Centraal-Kroatië

Meer weten over Centraal-Kroatië? Kies dan hieronder een plaats om verder te lezen. Voor elke plaats zet ik de bezienswaardigheden en activiteiten die je kunt ondernemen op een rij.